Mōjū (Yasuzo Masumura, 1969)

"I won't stand in your way
let your hatred grow
and she'll scream
and she'll shout
and she'll pray
and she had a name
yeah, she had a name..."

(lyrics by Matthew Bellamy)

Prvo što mi je prošlo kroz glavu kada je istekao poslednji minut filma jeste jedna od omiljenih mi pesama grupe Muse, Stockholm Syndrom, što ne treba da čudi s obzirom na to da je paradoksalni fenomen iz njenog naslova jedna od centralnih tema Masamurine psihoseksualne drame sa snažno izraženim elementima horora, Mōjū (a.k.a. Blind Beast), zasnovane na delu "japanskog Poa", Edogawe Rampoa.

"Upoznavši" manekenku Aki na izložbi njenih golišavih fotografija (dodirivanjem skulpture u prirodnoj veličini, koja se obrela među njima), slepi vajar (Michio) je kidnapuje, prerušen kao maser, u društvu majke kao saučesnice, i dovodi u osamljeno skladište, u kome je skriven bizarni atelje. Kada se Aki probudi, a Michio upali baterijsku lampu (nešto kasnije i svetlo), saznajemo da su zidovi studija prekriveni sumanutim skulpturama - uveličanim očima, nosevima, ušima, rukama, nogama i grudima, dok na podu leže dva gigantska akta. Akiina prva reakcija je (razumljivo) šok, ali vrlo brzo dolazi sebi i shvata da joj (lakog) izlaza nema...

Sasvim jednostavnu priču Masamura je uspeo da razvuče na osamdesetak minuta, a da pritom nijedan jedini segment ne deluje suvišno, a kamoli monotono. Istražujući skulptorovu opsesiju ženskim telom, pogotovu oblinama njegove nove muze, i plemenitim (?) ciljem da postane pionir "umetnosti dodira", reditelj nas od provokativnog početka ("New Woman of Our Age") postepeno vodi ka jednom od sigurno najkatarzičnijih krajeva ikada snimljenih. Prividna osećanja koja zatočenica ispoljava prema zarobljivaču (lažni stokholmski sindrom, kao paravan za bekstvo) transformišu se u sadomazohistički odnos, čija eksplozija je, uprkos nasilnoj (zverskoj) prirodi, prosevetljujuće čista. Tanka granica između zadovoljstva i bola je izbrisana i ono što dobijamo jeste mračno senzualna, istovremeno prelepa i morbidna, ljubavna veza. Prenaglašena simboličnost, teatralnost u glumi i povremena (prijatno iznenađujuća) veselost u trouglu koji čine lukava Aki, naivni Michio i njegova posesivna majka nisu ometajući faktori, već, naprotiv, doprinose stvaranju neobično opuštajuće, a zapravo košmarne atmosfere, istinski jezive u ekstatičnoj završnici. Simpatična trojka likova je sjajno definisana, naročito u onom delu gde se gledaočevo saosećanje prenosi sa jednog na drugo, s drugog na treće i tako u krug (ali ne i u nedogled).

Iz kog god ugla da je uslikana, uznemirujuća unutrašnjost "tamnice" u kojoj se odigrava najveći deo radnje impresionira perverzno nadrealnom, halucinogenom lepotom. Međutim, i prilikom izlaska odatle, u kratkotrajnim scenama snimljenim u galeriji, Akiinom skromnom stanu ili zlokobnom, sivom sobičku, minimalistički enterijeri će vas podsećati na klaustrofobičnost atmosfere. Pošto ne obliluju bojama, Mōjū bi i u crno-beloj varijanti najverovatnije izgledao podjednako fascinantno.

S obzirom na to da mu i danas, posle 40 godina, polazi za rukom da odalami koji šamar, uvlačeći vam se pod kožu i to samo uz nagoveštaje eksplicitnosti, bezbedno je reći da je ovo ostvarenje (kao, uostalom, i većina pripadnika japanske kinematografije) daleko ispred svog vremena.