Aoi Bungaku (2009)

Dok sam čitao biografije četvorice istaknutih japanskih pisaca, čija su dela poslužila kao osnov za nastanak ovog serijala, postalo mi je još jasnije, uprkos nejasnoćama koje ih prate, zašto su priče baš takve kakve jesu, obojene pesimizmom i depresijom, a izgubljene po slepim ulicama mračnih regiona ljudske prirode. Iako nisam upoznat sa ovde adaptiranim književnim štivom, sve vreme me je pratio čudan osećaj da ga reditelji u potpunosti razumeju i da svojim adaptacijama daju ogroman doprinos u promovisanju japanske pisane reči.

Ningen Shikkaku (No Longer Human)

prema delu Osamua Dazaia

režija: Morio Asaka

"Soon, everyone will no longer be human. The age of beasts is coming."

Kada bi Asaka (Mermaid's Scar, Chobits, Last Order: Final Fantasy VII) doneo odluku da se više nikad ne posveti režiranju animea, u potpunosti bih ga razumeo, s obzirom na to da je oživljavanjem Dazaijeve kvazi-autobiografije stvorio svoj magnum opus. U samo četiri epizode, prikazao je jednu od najboljih studija likova ikada, virtuozno oslikavajući mentalni sklop glavnog junaka, Yōzōa, onako kako nekima ne bi (ili nije) pošlo za rukom ni u celoj sezoni. Njegovi postupci i odnos sa ostalim protagonistima u savršenom skladu sa monotonim ritmom u naraciji, zagušljivim smeđim, sivim i crvenim tonovima, crtežom Takeshija Obate i melodijama koje otelovljuju tugu (Hideki Taniuchi), sačinjavaju neraskidivu celinu, u kojoj se ogleda život nesrećnog Dazaia.

Neprestano tumaranje u potrazi za sopstvenim identitetom, udaljavanje od porodice (začeto još u detinjstvu) i društva (koje se u ono vreme prilagođavalo zapadnjačkim tekovinama), odavanje porocima, neuspeli pokušaji samoubistva i (ne)razumevanje prema suprotnom polu, objedinjeni su već u prvom poglavlju (Double Suicide in Kamakura) Yōzōvim retoričkim pitanjem: "Antisocijalan stav pristaje umetniku, zar ne?" Nenametljivo umetnute avetinjsko-nadrealne halucinacije, kao manifestacija njegovog pada u ludilo izgrađuju svojevrsni psihološki horor, na kome bi čak i Satoshi Kon mogao da pozavidi...

Sakura no Mori no Mankai no Shita (In the Woods, Under the Cherry Blossoms in Full Bloom)

prema delu Angoa Sagakuchia

režija: Tetsuro Araki

"A secret lies under the cherry blossoms in full bloom. Even now, no one knows what it is. Perhaps it's something that might be called loneliness."

Shigemaru je bandit koji živi u planini, okružen ženama. Njegova neustrašivost nije stopostotna, jer se Shigemaru plaši trešnjinog cveta. Tokom jednog od pljačkaških pohoda nailazi na lepoticu koja putuje sa suprugom i slugom (?), zaljubljuje se na prvi pogled, njenu pratnju lišava života i odvodi je u svoj harem. Tako počinje priča o kobnoj ljubavi...

Podatak da je prilikom bombardovanja Tokija u II svetskom ratu, Sakaguchi video kako ljudi gore pod drvetom trešnje, objašnjava naizgled iracionalni strah od inače omiljenog cveta u Japanu, jednog od simbola ove zemlje. Zato i idilična slika iz prvih nekoliko sekundi, sva u svetlim bojama, ubrzo pokazuje zlosutno naličje, kada se u kadru pojavi ljudska lobanja, među opalim, ružičastim laticama, dok slapstick kojim su prožete ove dve epizode koliko "U šumi..." traje deluje drugačije nego u ostalim animeima, vodeći gledaoca ka dementnoj završnici, sa zanimljivim preokretom. "In the woods..." bi se mogao opisati kao (da li reći nenormalna?) mešavina misterije, komedije, horora i mjuzikla, vrlo bliska Miikeovom Katakuri-ke no kōfuku.

Tetsuro Araki se još jednom dokazao kao spretan reditelj, nakon sjajnog debija, serijala Death Note (2006-2007), i uvrnute, visoko stilizovane Kurozuke (2008), kojom je najavio spremnost na eksperimente. Ne prezajući od uvođenja neočekivanih detalja, kojima naglašava "comic relief" karakter ovog segmenta, Araki zalazi u opasnu zonu, gde humor ume da se otrgne kontroli. Međutim, to ga ne sprečava da se ozbiljno posveti likovima i da u skučenom prostoru ostvari značajan razvoj, držeći vrcavost na kratkom povocu.

Kokoro (The Heart)
prema delu Natsumea Sōsekia
režija: Shigeyuki Miya

"While the title literally means "heart", the word contains shades of meaning, and can be translated as "the heart of things" or "feeling". The work deals with the transition from the Japanese Meiji society to the modern era, by exploring the friendship between a young man and an older man he calls "Sensei". It continues the theme of isolation developed in Soseki's immediately preceding works, here in the context of interwoven strands of egoism and guilt, as opposed to shame."

 Kokoro @ wikipedia

Kokoro se usredsređuje na drugi deo Sōsekijevog romana, u kome je, između ostalog, opisan odnos između dvojice starih prijatelja, Sensei-a i K-a (prava imena nisu otkrivena) i njihovo rivalstvo, izazvano ljubavlju prema istoj devojci, koje dovodi do tragičnih posledica. Osim istog ukusa za žene i pasiji prema knjizi, Sensei i K su sušta suprotnost, pa se Miyina odluka da iste događaje prikaže kroz perspektivu Senseija (leto), u sedmoj, odnosno sa K-eve tačke gledišta (zima), u narednoj epizodi, pokazala kao ispravna. Drama je dobila novu dimenziju, a u njoj su sadržane neke od najvećih misterija, zakopanih duboko u podsvesti individue.

Hashire, Melos! (Run, Melos!)
prema delu Osamua Dazaia
režija: Ryosuke Nakamura

"Is it painful to be the person who waits? Or is it more painful to be the person who makes others wait?"

Nastalo u najstabilnijem periodu Dazaijevog života, Hashire, Melos! predstavlja jedno od "svetlijih i nežnijih" njegovih dela, kako "domaćin" serijala, Sakai Masato, kaže. Melanholična priča o dramskom piscu Takadi i njegovom prijatelju, glumcu Jōshimi, izgleda kao mlađa sestra Nakamurinog prvenca, Mōryō no Hako (Box of Goblins, 2008), a utemeljena je na preplitanju piščeve stvarnosti i imaginacije, začinjenih prstohvatom ludila (opsesija?). Nalik prethodnim segmentima, sjajan je odabir seiyūa, čiji glasovi udahnjuju život nacrtanim likovima, a o protagonistima se saznaje više nego što se očekuje, budući da je za upoznavanje ostavljeno četrdesetak minuta. Fantastična animacija i muzička podloga obojena emocijom dovoljan su razlog za gledanje, i sami po sebi, a uz ono što prate (i nose), postaju obaveza.

Kumo no Ito (Spider's Thread) & Jigoku Hen (Hell Screen)
prema delu Ryūnosukea Akutagawe
režija: Atsuko Ishizuka

Dve priče smestiti u dve dvadesetominutne epizode... Deluje kao nemoguć zadatak, ali za Atsuko Ishizuku, najmlađu među rediteljima, to je, izgleda, rutinski posao. U isto, živopisno okruženje (alternativnu verziju Japana iz prošlosti), smešteni su bandit Kandata (Spider's Thread) i Yoshihide, najbolji umetnik na svetu (Hell Screen). Dok zbog nepoštovanja prema životu, Kandata dolazi u psihodeličnu verziju budističkog pakla, Yoshihide doživljava još gori pakao - onaj na zemlji, zahvaljujući nemilosrdnom i narcisoidnom kralju, ali i svojoj spremnosti da sve (uključujući i život sopstvene kćeri) žrtvuje zarad umetnosti. Za razliku od Ningen Shikkaku, gde se prosto oseća zadah piščeve suicidne naravi, Kumo no Ito i Jigoku Hen nemaju tu crtu, iako je "Sin Zmaja" Akutagawa završio isto kao njegov kolega, Dazai, zbog "nejasne uznemirenosti".

Aoi Bungaku (u slobodnijem prevodu, "Književnost za sva vremena") je naslov koji čvrsto stoji  uz svaku od dvanaest epizoda, jer se ima utisak da ih pre treba čitati, nego gledati. Kao takav, ovaj anime se komotno može smestiti u sam vrh prošlogodišnje TV-produkcije i ne treba da čudi što je trenutna srednja ocena na anidb-u iznad osmice (držim palčeve da ostane tako).