Inspirisana Borhesovom "paradigmatskom pripovetkom" El Aleph (Alef) i, vrlo verovatno, filmovima Andreja Tarkovskog, eksperimentalna drama Planetens spejle (Zemaljska ogledala) predstavlja zamagljeni portret izmišljenog astronoma Adama Morgensterna. Fragmentirana priča o svemu i ni o čemu deluje kao neprekidan tok misli, snova i halucinacija glavnog junaka, koji u pokušaju da dokuči večnost i vrati se iskonskoj tami ostaje (dobrovoljno?) zarobljen u jednoj tački svog (ne)postojanja.
Beskrajnu (i uzaludnu?) potragu za tajnama podsvesti i vasione Jite Reks poistovećuje sa nezaobilaznim postupkom u procesu suočavanja sa strahom od smrti, brišući granice između sveta opipljivog i dimenzije apstraktnog. Putem poetičnih monologa i filozofskih dijaloga, ali i kontemplativnih "recitacija" stare i misteriozne Glasnice, otvara pitanja na koja nije moguće dati precizan odgovor, ostavljajući hipnotisanog gledaoca u gustoj šumi simbola. Smela i beskompromisna u opiranju konvencijama, kreće nepristupačnim stazama ka višim sferama sedme umetnosti, uporno kucajući na vrata najskrivenijih odaja ljudskog uma. Na oštroj strmini koja vodi ka pretpostavljenoj konačnoj istini podršku joj, kao koscenarista, pruža danski književnik Esgar Snak.
Njen istančan slikarski senzibilitet ogleda se u gotovo svakom kadru, dok (zajedno sa protagonistima) pokušava da odgonetne da li se iza crnih rupa, koje Adamov kolega naziva "prisustvom božijeg odsustva", nastavlja život. Tretirajući vrata, prozore i (lučne) otvore kao prolaze prema Nepoznatom, rediteljka i ostalim arhitektonskim elementima dodeljuje uloge metafora. Zidovi, stubovi, statue, svodovi, stepeništa i podovi popločani mozaicima postaju otelotvorenje transcendentalne i/ili psihološke energije, a prostor koji je njima definisan preobražava se u stecište duhovnog i racionalnog, smislenog i apsurdnog. Postojana, elegantna i fascinantna vizuelna konstrukcija filma može se posmatrati kao parafraza Borhesovih reči, navedenih pre uvodne špice:
"Videh kako se nebrojene i bliske oči ogledaju u meni kao u ogledalu, videh sva zemaljska ogledala i nijedan svoj odraz..."
No comments:
Post a Comment