"Tvoje usne izgledaju ukusno. Volim festivale.Vatromet me uzbuđuje."
Wada (Kagero-za)
Kada se konačno oslobodio ograničenja studija Nikkatsu, Seijun Suzuki se posvetio razvoju ideja za nove projekte, što je u deceniji nakon prinudnog povlačenja sa scene rezultiralo kriptičnom Taišo trilogijom, koju čine višestruko nagrađivane filmske slagalice Zigeunerweisen (aka Tsigoineruwaizen, 1980), Kagero-za (Heat-haze Theatre, 1981) i Yumeji (1991). Inspirisane značajnim društvenim promenama tokom kratkotrajnog perioda u japanskoj istoriji (1912-1926), ove stilski i tematski bliske psihološke (melo)drame istražuju krizu (i neuhvatljive zamene) identiteta, obezdušenost glavnih junaka i poremećene odnose između polova, prateći hipnotički ples Erosa i Tanatosa u kobnom sudaru istočnjačke i zapadnjačke kulture.
Naslovljen prema kompoziciji za violinu i orkestar Pabla de Sarasatea, Zigeunerweisen donosi priču o profesoru nemačkog jezika, uglađenom Toyojiru Aochiju (Toshiya Fujita), njegovom kolegi, raspojasanom Nakasagu (Yoshio Harada), i njihovoj upetljanosti u (imaginarne?) ljubavne trouglove, koje uključuju kapricioznu Shuko Aochi (Michiyo Ōkusu) i dve identične žene sličnih karaktera, ožalošćenu gejšu O-ine i zagonetnu Sono (Naoko Otani u dvostrukoj ulozi). Možda zvuči jednostavno, ali nipošto nije, budući da zaplet podrazumeva i Shukoinu nepokretnu sestru koja pati od nepoznate bolesti (i neprestano spominje jajašca bakalara koja je namenila Aochiju!), troje slepih prosjaka - putujućih muzičara, nerazumljivo mrmljanje španskog virtuoza sa snimka na gramofonskoj ploči, kameni prolaz neizvesnog značenja, glasove koji dopiru niotkuda i bizarni fetiš koji najbolje opisuje replika: "Miluješ me kao da mi sišeš kosti."
Roman Sarasāte no ban (Sarasateova ploča) akademika Hyakkena Uchide poslužio je kao kamen temeljac na kome je reditelj zajedno sa svojim prijateljem, scenaristom Yōzōm Tanakom, uz učestale partije drevne igre "go", podigao monumentalnu konstrukciju, čiji su izvitopereni elementi premazani i zavareni iracionalnom logikom. Uspon do njenog nedokučivog vrha da se uporediti sa grozničavim košmarima u kojima tumaramo i spotičemo se po mrklom mraku, uzaludno pokušavajući da pronađemo vešto sakriveni izlaz.
Ništa manje konfuzan nije ni "nastavak" Kagero-za, koji nas, ošamućene, vodi kroz tragično romantičnu avanturu Shunka Matsuzakija (Yusaku Matsuda), pisca pozorišnih komada. Iz kristalno jasnog sećanja ovaj pomalo smeten mladić ne može da izbriše nesvakidašnji susret sa, kako se kasnije ispostavlja, dvojnicom (pokojne?) supruge Shinako (Michiyo Ōkusu) njegovog pokrovitelja Tamawakija (Katsuo Nakamura), brzog na obaraču sačmare. Opsednut zavodljivom utvarom, Shunko odlazi u ruralnu Kanazawu, gde će biti uvučen u samoubilački pakt ljubavnika iz Shinakoinog pisma. Pored anarhiste Wade (povratak briljantnog Yoshija Harade), koji je navodno kidnapovao lokalnu prostitutku, i starice koja prodaje ženske duše, otelovljene u ražnjićima od ljoskavca (physalis alkekengi), misteriju produbljuje i pojavljivanje Ine Tamawaki (Eriko Kusuda), Nemice kojom se ekscentrični bogataš oženio na proputovanju Evropom, primoravši je da ofarba kosu i nosi tamna sočiva.
I dok (Ineina?) sahrana deluje kao veseli diksilend maskembal, a zavirivanje u utrobu porcelanskih lutaka otkriva minijature u provokativnim pozama, klimaktičnu završnicu obeležavaju paklena predstava dečijeg kabuki teatra i prizori sakaćenja kojima su dekorisani zidovi, paravani i podovi enterijera. U proširivanju književnog predloška (kratke priče Kyōke Izumija), Tanaka i Suzuki su još razuzdaniji negoli u nadgradnji Uchidinog pisanija, te je Kagero-za od prethodnika hermetičniji i fantazmagoričniji bar za klasu. Poslednje Shunkove reči samo dolivaju ulje na već razbuktalu vatru nejasnoća (inspirativnih ili frustrirajućih, u zavisnosti od tačke gledišta): "U smrti, biću poznat kao kvadrat-krug-krug-trougao."
Zadivljujuća beskompromisnost autorskog para kulminira u filmu koji zaokružuje trilogiju i pruža uvid u (moguća) razmišljanja i kreativni proces Yumejija Takehise (1884-1934), samoukog pesnika i slikara čiji je prezir prema "poprilično pretencioznim" kolegama prouzrokovao loše recenzije njegovih radova. Izrazito nenarativan i gotovo apstraktan, Yumeji se najsmelije poigrava očekivanjima publike, stavljajući vaše strpljenje i koncentraciju na surovu probu, ali nudi zadovoljavajuć zaključak i odgovore na pitanja postavljena u epilogu, i to u obliku "Pesme o jagorčevini". Ključna scena za formiranje pojma o Takehisinom haotičnom unutrašnjem svetu svakako je ona u kojoj, prepušten sopstvenoj prljavoj mašti, pokušava da skicira akt udovice Tomoyo. Čudesno uskrsnuće njenog nedavno ubijenog supruga Wakiye (još jedna Haradina bravura), duel sa nerešenim (ili nameštenim?) ishodom i potera za Matsuom, ubicom sa kosom, samo su neki od putokaza u Yumejijevoj halucinogenoj i samodestruktivnoj potrazi za upečatljivim umetničkim izrazom. Svi likovi (i ovde) funkcionišu na simboličkom nivou, a pojedini kritičari u njima vide delove strukture ličnosti prema Frojdovoj psihoanalitičkoj teoriji.
Pored impresivne veštine baratanja onirijom, apsurdom i bizarnostima, zbog čega zaslužuje mesto među najprominentnijim nadrealistima, i uvrnutog smisla za humor, koji neretko naginje ka perverznom i skarednom, Suzuki demonstrira i zavidno majstorstvo u oslikavanju svojih zamisli. Začudnim jukstapozicijama, dezorijentišućom montažom i nepredvidljivim prostornim skokovima u potpunosti zamagljuje granicu između stvarnog i nestvarnog, iznenađujući gledaoca na svakom koraku. Velelpnim kostimima i brižljivim odabirom lokacija vraća nas u dvadesete godine prošlog veka. Sled očaravajućih kadrova komplementaran je nekoherentnosti narativa ili odsustvu istog, a ispraćen odgovarajućim skorom, bilo da je reč o jezivkastom perkusionističkom minimalizmu (Zigeunerweisen), kreativnoj kombinaciji japanskog folklora i džeza (Kagero-za), ili opuštajućim eterično-elegičnim orkestracijama (Yumeji). U prilog naizgled besmislenim Suzukijevim meditacijama idu i neobjašnjivi postupci briljantno odglumljenih aktera, iščašeni dijalozi i usporen ritam odvijanja "radnje"...
Roman Sarasāte no ban (Sarasateova ploča) akademika Hyakkena Uchide poslužio je kao kamen temeljac na kome je reditelj zajedno sa svojim prijateljem, scenaristom Yōzōm Tanakom, uz učestale partije drevne igre "go", podigao monumentalnu konstrukciju, čiji su izvitopereni elementi premazani i zavareni iracionalnom logikom. Uspon do njenog nedokučivog vrha da se uporediti sa grozničavim košmarima u kojima tumaramo i spotičemo se po mrklom mraku, uzaludno pokušavajući da pronađemo vešto sakriveni izlaz.
Ništa manje konfuzan nije ni "nastavak" Kagero-za, koji nas, ošamućene, vodi kroz tragično romantičnu avanturu Shunka Matsuzakija (Yusaku Matsuda), pisca pozorišnih komada. Iz kristalno jasnog sećanja ovaj pomalo smeten mladić ne može da izbriše nesvakidašnji susret sa, kako se kasnije ispostavlja, dvojnicom (pokojne?) supruge Shinako (Michiyo Ōkusu) njegovog pokrovitelja Tamawakija (Katsuo Nakamura), brzog na obaraču sačmare. Opsednut zavodljivom utvarom, Shunko odlazi u ruralnu Kanazawu, gde će biti uvučen u samoubilački pakt ljubavnika iz Shinakoinog pisma. Pored anarhiste Wade (povratak briljantnog Yoshija Harade), koji je navodno kidnapovao lokalnu prostitutku, i starice koja prodaje ženske duše, otelovljene u ražnjićima od ljoskavca (physalis alkekengi), misteriju produbljuje i pojavljivanje Ine Tamawaki (Eriko Kusuda), Nemice kojom se ekscentrični bogataš oženio na proputovanju Evropom, primoravši je da ofarba kosu i nosi tamna sočiva.
I dok (Ineina?) sahrana deluje kao veseli diksilend maskembal, a zavirivanje u utrobu porcelanskih lutaka otkriva minijature u provokativnim pozama, klimaktičnu završnicu obeležavaju paklena predstava dečijeg kabuki teatra i prizori sakaćenja kojima su dekorisani zidovi, paravani i podovi enterijera. U proširivanju književnog predloška (kratke priče Kyōke Izumija), Tanaka i Suzuki su još razuzdaniji negoli u nadgradnji Uchidinog pisanija, te je Kagero-za od prethodnika hermetičniji i fantazmagoričniji bar za klasu. Poslednje Shunkove reči samo dolivaju ulje na već razbuktalu vatru nejasnoća (inspirativnih ili frustrirajućih, u zavisnosti od tačke gledišta): "U smrti, biću poznat kao kvadrat-krug-krug-trougao."
Zadivljujuća beskompromisnost autorskog para kulminira u filmu koji zaokružuje trilogiju i pruža uvid u (moguća) razmišljanja i kreativni proces Yumejija Takehise (1884-1934), samoukog pesnika i slikara čiji je prezir prema "poprilično pretencioznim" kolegama prouzrokovao loše recenzije njegovih radova. Izrazito nenarativan i gotovo apstraktan, Yumeji se najsmelije poigrava očekivanjima publike, stavljajući vaše strpljenje i koncentraciju na surovu probu, ali nudi zadovoljavajuć zaključak i odgovore na pitanja postavljena u epilogu, i to u obliku "Pesme o jagorčevini". Ključna scena za formiranje pojma o Takehisinom haotičnom unutrašnjem svetu svakako je ona u kojoj, prepušten sopstvenoj prljavoj mašti, pokušava da skicira akt udovice Tomoyo. Čudesno uskrsnuće njenog nedavno ubijenog supruga Wakiye (još jedna Haradina bravura), duel sa nerešenim (ili nameštenim?) ishodom i potera za Matsuom, ubicom sa kosom, samo su neki od putokaza u Yumejijevoj halucinogenoj i samodestruktivnoj potrazi za upečatljivim umetničkim izrazom. Svi likovi (i ovde) funkcionišu na simboličkom nivou, a pojedini kritičari u njima vide delove strukture ličnosti prema Frojdovoj psihoanalitičkoj teoriji.
Pored impresivne veštine baratanja onirijom, apsurdom i bizarnostima, zbog čega zaslužuje mesto među najprominentnijim nadrealistima, i uvrnutog smisla za humor, koji neretko naginje ka perverznom i skarednom, Suzuki demonstrira i zavidno majstorstvo u oslikavanju svojih zamisli. Začudnim jukstapozicijama, dezorijentišućom montažom i nepredvidljivim prostornim skokovima u potpunosti zamagljuje granicu između stvarnog i nestvarnog, iznenađujući gledaoca na svakom koraku. Velelpnim kostimima i brižljivim odabirom lokacija vraća nas u dvadesete godine prošlog veka. Sled očaravajućih kadrova komplementaran je nekoherentnosti narativa ili odsustvu istog, a ispraćen odgovarajućim skorom, bilo da je reč o jezivkastom perkusionističkom minimalizmu (Zigeunerweisen), kreativnoj kombinaciji japanskog folklora i džeza (Kagero-za), ili opuštajućim eterično-elegičnim orkestracijama (Yumeji). U prilog naizgled besmislenim Suzukijevim meditacijama idu i neobjašnjivi postupci briljantno odglumljenih aktera, iščašeni dijalozi i usporen ritam odvijanja "radnje"...
predobre filmove od Seijun Suzuki
ReplyDeletenajbolji je bio (imo) Zigeunerweisen